Trời đất ơi, bữa ni mình nói về cái lực nén của con lắc lò xo, mà nghe cái tên cũng đã thấy kỳ kỳ rồi ha. Cái này mà nghe thì nghe như chuyện xa lạ, nhưng mà thực ra chẳng có gì khó đâu, mình nói cho mà nghe, mọi người nghe rồi thì sẽ hiểu ngay thôi.
Con lắc lò xo, nghe tên thì ai cũng biết nó là cái thứ mà có cái lò xo, rồi người ta treo một vật nặng lên đó, rồi nó cứ dao động qua lại. Thực chất, cái lực nén là cái lực mà lò xo bị ép khi bị kéo căng hay nén lại. Nói nôm na là, khi con lắc lò xo bị kéo ra hoặc ép lại thì nó sẽ tạo ra một lực, gọi là lực nén. Lực này giúp cho con lắc lò xo có thể dao động qua lại được.
Nhưng mà cái lực này thì nó không phải là cái lực mà mình thấy ngay được đâu. Cái lực này có tác dụng lên vật mà con lắc lò xo treo vào, có thể là một quả nặng hay là vật gì đó, tuỳ theo từng trường hợp mà có sự thay đổi. Mà cái lực này cũng không phải lúc nào cũng giống nhau đâu, nó thay đổi tuỳ theo cái độ dài của lò xo và mức độ kéo căng của nó nữa.
Giải thích cái lực nén này, người ta thường dùng một công thức. Công thức này tính toán cái lực mà lò xo tạo ra khi nó bị kéo căng hay nén lại, hay còn gọi là lực đàn hồi. Công thức này như vầy: F = kx, trong đó F là lực nén, k là độ cứng của lò xo và x là độ dài thay đổi của lò xo, tức là độ kéo căng hay độ nén của lò xo so với chiều dài ban đầu.
Giờ thì mình sẽ giải thích đơn giản hơn cho mấy bà con dễ hiểu nha. Khi mà mình kéo cái lò xo ra, cái lực mà nó tạo ra sẽ phụ thuộc vào cái độ dài của nó, tức là nếu kéo càng dài thì lực càng lớn. Nếu như mà cái lò xo có độ cứng cao, thì dù kéo dài bao nhiêu cũng không có dễ dàng như cái lò xo mềm mại đâu. Cái lực này nó ngược lại với cái chiều kéo của mình, tức là càng kéo ra thì lò xo sẽ càng muốn trở lại vị trí ban đầu, đó là lý do mà con lắc lò xo nó dao động qua lại đó.
Vậy là, con lắc lò xo hoạt động được là nhờ vào lực nén và lực đàn hồi của lò xo. Nó cứ như cái bánh xe quay vòng vậy, một hồi thì nó dừng lại, một hồi lại quay tiếp, cứ vậy mãi cho tới khi có cái lực khác tác động vô. Mà cái này đâu phải lúc nào cũng dễ dàng, còn phải tính toán sao cho đúng nữa, có khi phải dùng cả công thức để tính ra nữa.
Để mà hiểu rõ hơn về cái lực nén này, mình sẽ nói thêm chút về cách mà người ta nghiên cứu và kiểm tra. Thường thì, người ta sẽ đem con lắc lò xo lên một cái bàn thí nghiệm, rồi cho quả nặng treo vào lò xo. Sau đó người ta kéo nó ra một chút, rồi thả ra, coi thử nó dao động qua lại bao nhiêu lần trong một khoảng thời gian. Đo đạc như vậy, người ta sẽ tính được cái lực mà con lắc lò xo tạo ra, từ đó sẽ tìm được những thông số quan trọng để áp dụng vào thực tế.
Nhưng mà quan trọng là, khi tính cái lực nén này, mọi người phải lưu ý một chút về độ cứng của lò xo. Vì mỗi loại lò xo có độ cứng khác nhau, cho nên khi tính toán phải dùng đúng loại lò xo phù hợp, nếu không thì kết quả sẽ sai. Như vậy thì, con lắc lò xo mới hoạt động đúng như ý mình muốn, không có bị lệch hay bị sai sót gì hết.
Vậy thôi, hy vọng qua mấy dòng này bà con có thể hiểu hơn về cái lực nén của con lắc lò xo, dù cho có khó hiểu chút xíu nhưng mà cũng không phải là không thể học được đâu. Bà con cứ thử làm theo mấy cách trên, rồi tự mình tìm hiểu thêm thì sẽ dễ dàng hơn thôi.
Tags：[lực nén, con lắc lò xo, lực đàn hồi, công thức lò xo, dao động, độ cứng của lò xo]
